Αφιέρωμα Copa del rey
Γράφει ο Νεκτάριος Φανουργιάκης
Tο βράδυ της Παρασκευής (25/5), στη σέντρα του «Vicente Calderón» αντιμέτωπες είναι δυο ομάδες που εντυπωσίασαν με τις πορείες τους σε Ισπανια και Ευρώπη αλλα αφήσαν μια πικρία στον κόσμο τους. To copa del rey παρουσιάζεται στην Ισπανία ως το «Κύπελλο του Βασιλιά». Το colpo grosso παρουσιάζει σήμερα ένα αφιέρωμα στην ιστορία του αρχαιότερου ποδοσφαιρικού θεσμού της Ισπανίας
Ποτε ξεκίνησε το copa del rey
Το «Κύπελλο του Βασιλιά» που ανεπίσημα ξεκίνησε το 1902 – και επίσημα έναν χρόνο αργότερα – κλείνει φέτος 110 χρόνια ζωής και η πορεία του είναι γεμάτη με νικητές, ηττημένους, πρωταγωνιστές, ρεκόρ, στατιστικά, περίεργα, εικόνες και γκολ.
108 τελικοί έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα στο ισπανικό Κύπελλο
- 108 τελικοί έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα
H διοργάνωση έχει αλλάξει 5 φορές όνομα, πάντοτε ανάλογα με το πολίτευμα της Ισπανίας. Το 1902 ονομάστηκε «Copa de la Coronacion» (Κύπελλο της Στέψης), προς τιμήν της ενθρόνισης του Αλφόνσο του 13ου. Στη συνέχεια: «Copa de S. M. El Rey» (Κύπελλο του βασιλιά) από το 1903 μέχρι το 1932, «Copa del Presidente de la Republica» (Κύπελλο του Προέδρου της Δημοκρατίας) από το 1932 μέχρι το 1936, «Copa de S. E. El Generalísimo» (Κύπελλο του Στρατάρχη) από το 1939 μέχρι το 1976 και τέλος, από το 1977 μέχρι και σήμερα, ξανά όπως και στα πρώτα χρόνια, «Copa de S. M. El Rey».
Η Μπαρτσελόνα είναι ο σύλλογος με τα περισσότερα τρόπαια. Έχει κατακτήσει 25 φορές τον τίτλο, με πιο πρόσφατη την περίοδο 2008-09. Την τριάδα συμπληρώνουν η Αθλέτικ Μπιλμπάο με 23 και η Ρεάλ Μαδρίτης με 18 τρόπαια.
Οι Αθλέτικ και η Μπαρτσελόνα έχουν συναντηθεί έξι φορές στο παρελθόν σε τελικό Κόπα ντελ Ρέι (4 κατακτήσεις για «Μπάρτσα» έναντι 2 των Βάσκων). Η τελευταία φορά που οι δυο τους αναμετρήθηκαν σε τελικό του θεσμού ήταν το 2009 στο «Μεστάγια», με τους Καταλανούς να επικρατούν με 4-1.
Ατομικά ρεκόρ
Σε ότι αφορά τα ρεκόρ για όλη την ιστορία του ισπανικού κυπέλλου και όχι μόνο για τους τελικούς της διοργάνωσης, αυτά ανήκουν σχεδόν αποκλειστικά στην Αθλέτικ Μπιλμπάο! Ας τα δούμε:
- Ο παίκτης με τα περισσότερα παιχνίδια: Ο Agustin Gainza της Αθλέτικ Μπιλμπάο έπαιξε σε 99 αγώνες της διοργάνωσης από το 1940 μέχρι το 1959.
- Ο παίκτης με τους περισσότερους τίτλους: Ο Agustin Gainza της Αθλέτικ Μπιλμπάο κέρδισε 7 Κύπελλα στα 19 χρόνια της καριέρας του.
- Ο παίκτης με τα περισσότερα γκολ: Ο Telmo Zarra της Αθλέτικ Μπιλμπάο (1940-1955) έχει πετύχει 81 τέρματα σε 74 αγώνες του ισπανικού Κυπέλλου και είναι ο αρχισκόρερ στην ιστορία της διοργάνωσης.
Ο παίκτης με τους περισσότερους τελικούς: Ο Jose Maria Belauste της Αθλέτικ Μπιλμπάο (1906-1924) αγωνίστηκε σε 9 τελικούς ισπανικού
κυπέλου
- Το μεγαλύτερο σκορ του ισπανικού Κυπέλλου το πέτυχε η Αθλέτικ Μπιλμπάο στις 18 Μαΐου του 1947, νικώντας την Θέλτα του Βίγκο με 12-1.
- Τα περισσότερα γκολ σε έναν τελικό είναι τα 8 που σημειώθηκαν το 1939 στη νίκη της Σεβίγια με 6-2 επί της Ράθινγκ Κλουμπ δε Φερόλ.
- Η μεγαλύτερη σε έκταση και διαφορά γκολ νίκη είναι το 6-1 της Ρεάλ Μαδρίτης στον τελικό του 1980, με αντίπαλο όμως τη δεύτερη ομάδα των «μερένγκες», Καστίγια. Ακολουθεί το 5-0 της Μπιλμπάο επί της Εσπανιόλ στον τελικό του 1915.
Οι νικητές και οι φιναλίστ του θεσμού
Μπαρτσελόνα 25/34 (1910, 1912, 1913, 1920, 1922, 1925, 1926, 1928, 1942, 1951, 1952, 1953, 1957, 1959, 1963, 1968, 1971, 1978, 1981, 1983, 1988, 1990, 1997, 1998, 2009)
Μπιλμπάο 24/36 (1902, 1903, 1904, 1910, 1911, 1914, 1915, 1916, 1921, 1923, 1930, 1931, 1932, 1933, 1943, 1944, 1945, 1950, 1955, 1956, 1958, 1969, 1973, 1984)
Ρεάλ Μαδρίτης 17/36 (1905, 1906, 1907, 1908, 1917, 1934, 1936, 1946, 1947, 1962, 1970, 1974, 1975, 1980, 1982, 1989, 1993, 2011)
Ατλέτικο Μαδρίτης 9/18 (1960, 1961, 1965, 1972, 1976, 1985, 1991, 1992, 1996)
Βαλένθια 7/16 (1941, 1949, 1954, 1967, 1979, 1999, 2008)
Σαραγόσα 6/11 (1964, 1966, 1986, 1994, 2001, 2004)
Σεβίλη 5/7 (1935, 1939, 1948, 2007, 2010)
Εσπανιόλ 4/9 (1929, 1940, 2000, 2006)
Ρεάλ Ουνιόν 4/5 (1913, 1918, 1924, 1927)
Ρεάλ Σοσιεδάδ 2/8 (1909, 1987)
Ρεάλ Μπέτις 2/4 (1977, 2005)
Λα Κορούνια 2/2 (1995, 2002)
Αρένας Χέτσο 1/4 (1919)
Μαγιόρκα 1/3 (2003)
Θέλτα Βίγκο 0/3
Χετάφε 0/2
Βαγιαδολίδ 0/2
Σπόρτινγκ Χιχόν 0/2
Εσπανιόλ Μαδρίτης 0/2
Οσασούνα 0/1
Ρεκρεατίβο Ουέλβα 0/1
Καστίγια 0/1
Λας Πάλμας 0/1
Καστεγιόν 0/1
Έλτσε 0/1
Γρανάδα 0/1
Ράσινγκ Φερόλ 0/1
Σαμπαντέγ 0/1
Εουρόπα 0/1
Εσπάνια 0/1
Χιμνάστικα Μαδρίτης 0/1
Ρεάλ Βίγκο Σπόρτινκ 0/1
Οι τελικοί του «Copa del Rey»
1902, Μαδρίτη: Βιθκάγια-Μπαρτσελόνα 2-1
1903, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 3-2
1904, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο (άνευ αγώνα)
1905, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Αθλέτικ Μπιλμπάο 1-0
1906, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Αθλέτικ Μπιλμπάο 4-1
1907, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Βιθκάγια 1-0
1908, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Ρεάλ Βίγκο Σπόρτινγκ 2-1
1909, Μαδρίτη: Θικλίστα Σαν Σεμπαστιάν-Εσπανιόλ 3-1
1910, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Εσπανιόλ 3-2
1910, Σαν Σεμπαστιάν: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Βασκόνια 1-0
1911, Μπιλμπάο: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Εσπανιόλ 3-1
1912, Βαρκελώνη: Μπαρτσελόνα-Χιμνάστικα Μαδρίτης 2-0
1913, Μαδρίτη: Ράθινγκ Ιρούν-Αθλέτικ Μπιλμπάο 1-0 (σε επαναληπτικό)
1913, Βαρκελώνη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Σοσιεδάδ 2-1 (σε δεύτερο επαναληπτικό)
1914, Ιρούν: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Εσπάνια Βαρκελώνης 2-1
1915, Ιρούν: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Εσπανιόλ 5-0
1916, Βαρκελών: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 4-0
1917, Βαρκελώνη: Ρεάλ Μαδρίτης-Αρένας Χέτσο 2-1 (σε επαναληπτικό)
1918, Μαδρίτη: Ρεάλ Ουνιόν-Ρεάλ Μαδρίτης 2-0
1919, Μαδρίτη: Αρένας Χέτσο-Μπαρτσελόνα 5-2 (παρ.)
1920, Χιχόν: Μπαρτσελόνα-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-0
1921, Μπιλμπάο: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ατλέτικο Μαδρίτης 4-1
1922, Βίγκο: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Ουνιόν 5-1
1923, Βαρκελώνη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Εουρόπα Βαρκελόνης 1-0
1924, Σαν Σεμπαστιάν: Ρεάλ Ουνιόν-Ρεάλ Μαδρίτης 1-0
1925, Σεβίλη: Μπαρτσελόνα-Αρένας Χέτσο 2-0
1926, Βαλένθια: Μπαρτσελόνα-Ατλέτικο Μαδρίτης 3-2 (παρ.)
1927, Σαραγόσα: Ρεάλ Ουνιόν-Αρένας Χέτσο 1-0 (παρ.)
1928, Σανταντέρ: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Σοσιεδάδ 3-1 (σε δεύτερο επαναληπτικό)
1929, Βαλένθια: Εσπανιόλ-Ρεάλ Μαδρίτης 2-1
1930, Βαρκελώνη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 3-2 (παρ.)
1931, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μπέτις 3-1
1932, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Μπαρτσελόνα 1-0
1933, Βαρκελώνη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 2-1
1934, Βαρκελώνη: Ρεάλ Μαδρίτης-Βαλένθια 2-1
1935, Μαδρίτη: Σεβίλη-Σαμπαντέγ 3-0
1936, Βαλένθια: Ρεάλ Μαδρίτης-Μπαρτσελόνα 2-1
1937: Δεν διεξήχθη
1938: Δεν διεξήχθη
1939, Βαρκελώνη: Σεβίλη-Ράσινγκ Φερόλ 6-2
1940, Μαδρίτη: Εσπανιόλ-Ρεάλ Μαδρίτης 3-2 (παρ.)
1941, Μαδρίτη: Βαλένθια-Εσπανιόλ 3-1
1942, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Αθλέτικ Μπιλμπάο 4-3 (παρ.)
1943, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 1-0 (παρ.)
1944, Βαρκελώνη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Βαλένθια 2-0
1945, Βαρκελώνη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Βαλένθια 3-2
1946, Βαρκελώνη: Ρεάλ Μαδρίτης-Βαλένθια 3-1
1947, Α Κορούνια: Ρεάλ Μαδρίτης-Εσπανιόλ 2-0 (παρ.)
1948, Μαδρίτη: Σεβίλη-Θέλτα Βίγκο 4-1
1949, Μαδρίτη: Βαλένθια-Αθλέτικ Μπιλμπάο 1-0
1950, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Βαγιαδολίδ 4-1 (παρ.)
1951, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Σοσιεδάδ 3-0
1952, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Βαλένθια 4-2 (παρ.)
1953, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-1
1954, Μαδρίτη: Βαλένθια-Μπαρτσελόνα 3-0
1955, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Σεβίλη 1-0
1956, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ατλέτικο Μαδρίτης 2-1
1957, Βαρκελώνη: Μπαρτσελόνα-Εσπανιόλ 1-0
1958, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ρεάλ Μαδρίτης 2-0
1959, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Γρανάδα 4-1
1960, Μαδρίη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Ρεάλ Μαδρίτης 3-1
1961, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Ρεάλ Μαδρίτης 3-2
1962, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Σεβίλη 2-1
1963, Βαρκελώνη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Σαραγόσα 3-1
1964, Μαδρίτη: Ρεάλ Σαραγόσα-Ατλέτικο Μαδρίτης 2-1
1965, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Ρεάλ Σαραγόσα 1-0
1966, Μαδρίτη: Ρεάλ Σαραγόσα-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-0
1967, Μαδρίτη: Βαλένθια-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-1
1968, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Μαδρίτης 1-0
1969, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Ελτσε 1-0
1970, Βαρκελώνη: Ρεάλ Μαδρίτης-Βαλένθια 3-1
1971, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Βαλένθια 4-3
1972, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Βαλένθια 2-1
1973, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Καστεγιόν 2-0
1974, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Μπαρτσελόνα 4-0
1975, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Ατλέτικο Μαδρίτης 0-0 (4-3 στα πέναλτι)
1976, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Ρεάλ Σαραγόσα 1-0
1977, Μαδρίτη: Ρεάλ Μπέτις-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-2 (8-7 στα πέναλτι)
1978, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Λας Πάλμας 3-1
1979, Μαδρίτη: Βαλένθια-Ρεάλ Μαδρίτης 2-0
1980, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Καστίγια 6-1
1981, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Σπόρτινγκ Χιχόν 3-1
1982, Βαγιαδολίδ: Ρεάλ Μαδρίτης-Σπόρτινγκ Χιχόν 2-1
1983, Σαραγόσα: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Μαδρίτης 2-1
1984, Μαδρίτη: Αθλέτικ Μπιλμπάο-Μπαρτσελόνα 1-0
1985, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Αθλέτικ Μπιλμπάο 2-1
1986, Μαδρίτη: Ρεάλ Σαραγόσα-Μπαρτσελόνα 1-0
1987, Σαραγόσα: Ρεάλ Σοσιεδάδ-Ατλέτικο Μαδρίτης 2-2 (4-2 στα πέναλτι)
1988, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Σοσιεδάδ 1-0
1989, Μαδρίτη: Ρεάλ Μαδρίτης-Ρεάλ Βαγιαδολίδ 1-0
1990, Βαλένθια: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Μαδρίτης 2-0
1991, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Μαγιόρκα 1-0 (παρ.)
1992, Μαδρίτη: Ατλέτικο Μαδρίτης-Ρεάλ Μαδρίτης 2-0
1993, Βαλένθια: Ρεάλ Μαδρίτης-Ρεάλ Σαραγόσα 2-0
1994, Μαδρίτη: Ρεάλ Σαραγόσα-Θέλτα Βίγκο 0-0 (5-4 στα πέναλτι)
1995, Μαδρίτη: Λα Κορούνια-Βαλένθια 2-1
1996, Σαραγόσα: Ατλέτικο Μαδρίτης-Μπαρτσελόνα 1-0 (παρ.)
1997, Μαδρίτη: Μπαρτσελόνα-Ρεάλ Μπέτις 3-2 (παρ.)
1998, Βαλένθια: Μπαρτσελόνα-Μαγιόρκα 1-1 (5-4 στα πέναλτι)
1999, Σεβίλη: Βαλένθια-Ατλέτικο Μαδρίτης 3-0
2000, Βαλένθια: Εσπανιόλ-Ατλέτικο Μαδρίτης 2-1
2001, Σεβίλη: Ρεάλ Σαραγόσα-Θέλτα Βίγκο 3-1
2002, Μαδρίτη: Λα Κορούνια-Ρεάλ Μαδρίτης 2-1
2003, Έλτσε: Μαγιόρκα-Ρεκρεατίβο Ουέλβα 3-0
2004, Βαρκελώνη: Ρεάλ Σαραγόσα-Ρεάλ Μαδρίτης 3-2 (παρ.)
2005, Μαδρίτη: Ρεάλ Μπέτις-Οσασούνα 2-1 (παρ.)
2006, Μαδρίτη: Εσπανιόλ-Ρεάλ Σαραγόσα 4-1
2007, Μαδρίη: Σεβίλη-Χετάφε 1-0
2008, Μαδρίτη: Βαλένθια-Χετάφε 3-1
2009, Βαλένθια: Μπαρτσελόνα-Αθλέτικ Μπιλμπάο 4-1
2010, Βαρκελώνη: Σεβίλη-Ατλέτικο Μαδρίτης 2-0
Τελικός Copa del rey 2011